19 oktober 2001 bestaat onze vereniging 40 jaar. Een mijlpaal, waarop het goed is eens terug te gaan in de geschiedenis om te zien wat er allemaal in die 40 jaar heeft plaatsgevonden.

Hoe het balletje ging rollen

In de zomer van 1961 waren er reeds informele gesprekken over het onderwerp "korfbal", in Harderwijk tot dan toe een nog onbekend fenomeen. In de provincie Utrecht werd korfbal al geruime tijd beoefend en het waren 2 verzekeringsmensen, op bezoek bij dhr. J. van Eijk, die hier positieve verhalen over hadden. Later dat jaar (eind augustus) werd tijdens een gesprek tussen dhr. B. Fokkema en dhr. J. Stijkel sr. duidelijk dat er nog iemand was die veel plezier had beleefd aan het korfbalspel, nl. tijdens een vakantie in Duitsland met jongeren van de kerk. Deze persoon was dhr. C. Korevaar, die daar het korfbalspel had gespeeld met emmers "zonder bodem". Toen Stijkel sr. hierop besloot Korevaar te bezoeken, ging het balletje rollen.

Het enthousiaste gezelschap werd uitgebreid met de eerder genoemde Van Eijk, dhr. W. Klaassen en de op de scholen werkzame mevr. Timmermans en dhr. M. Groenendijk. Tijdens deze bijeenkomst werd actief overleg gevoerd over de oprichting van een korfbalvereniging in Harderwijk. O.a. omdat Groenendijk contacten had bij de toenmalige Christelijke Korfbalbond, maar vooral omdat het Christelijk geloof bij de aanwezigen hoog in het vaandel stond, werd besloten tot oprichting van een Christelijke korfbalvereniging.

Op vrijdag 19 oktober 1961 stond de oprichtingsvergadering op de agenda. Mede door een advertentie in het Schilders Nieuwsblad waren op deze bijeenkomst, die overigens in het toenmalige Protestants Militair Tehuis aan de Stationslaan werd gehouden, 14 belangstellenden afgekomen. Op die dag was de offici�le oprichting een feit.

Niet veel later (2 november) werd er tijdens een nieuwe vergadering de naam gekozen en het eerste bestuur samengesteld. Voortaan zou korfbal in Harderwijk onder de naam Unitas (wat eenheid betekent) en in de kleuren oranje (shirt)/zwart (broek c.q. rok) worden gespeeld. Het eerste Unitas-bestuur bestond uit C. Korevaar (voorzitter), J. van Eijk (secretaris), mevr. Timmermans (penningmeester), mevr. J. Gardenbroek (wedstrijdsecretaresse) en W. Klaassen (adjunct). Dhr. M. Wilhelm werd 2e voorzitter, waar Groenenveld het trainersschap op zich nam. CKV Unitas was geboren.

De eerste jaren

Aanvankelijk had de kersverse vereniging, die inmiddels was aangesloten bij de CKB afdeling Gelderland, haar "basis" op een veldje aan de Badweg nabij het Chr. College Nassau Veluwe en zwembad De Sypel. De badhokjes van het zwembad fungeerden destijds als "kleedkamers". Na een jaar van gewenning werd in het seizoen 1962-1963 gestart met het spelen van competitiewedstrijden. Deze werden afgewerkt op het voormalige VVOG-terrein aan de Boerhaavelaan. Het veld verkeerde in een slechte toestand en ook de staat van het kleedlokaal was niet om over naar huis te schrijven. Voordeel was wel dat men bij een flinke regenbui geen douche nodig had...

Vervoer naar uitwedstrijden was een verhaal apart. Waar het eerste team zelf voor vervoer diende te zorgen (soms met eigen auto's of anders met een gehuurd busje) reisden de overige teams met een door de bond ingezette tourbus. Deze bus haalde op verschillende plaatsen de teams op, bracht hen naar de verenigingen waar de wedstrijden gespeeld werden en verzorgde tenslotte ook de terugreis.

Unitas was in de eerstkomende jaren nog verre van honkvast: de club had geen eigen clubgebouw en moest genoegen nemen met tijdelijke velden. De ledenvergaderingen werden gehouden in het gebouw waar ook de oprichtingsvergadering plaatshad: namelijk het PMT-gebouw, nu kerkgebouw van Sefanja. In deze jaren was Unitas wisselend te vinden op de velden van het Nassau Veluwe College, Kranenburg Zuid en het veld van VVOG aan de Boerhaavelaan, waar door omwonenden een voetpad dwars over het veld was gecre�erd en een schuurtje dienst deed als kleedruimte. Een verre van ideale situatie dus. De opluchting was dan ook groot toen men beschikking kreeg over het veld achter de vroegere LTS, met daarbij een gele houten keet als kantine. Een luxe vergeleken bij al het voorgaande!

Contributie moest in de beginjaren 1x per maand op de training worden betaald. Niet iedereen voldeed aan zijn verplichtingen, waarop de penningmeester op de fiets de wanbetalers afging om alsnog het geld te innen...

Ook in de beginjaren werden er al activiteiten georganiseerd. Op 24 maart 1966 bijvoorbeeld, werd een feestavond voor Unitas-leden en hun introducees gehouden in een zaal van de Veldkampkerk. Op deze avond werd er geplaybackt op The Beatles en werden er toneelstukjes opgevoerd.

Hoogtepunt in de beginjaren was misschien wel de Gelderlanddag, welke Unitas ondanks de nog jonge leeftijd van de vereniging, mocht organiseren. De Gelderlanddag, een groots opgezet evenement van de CKB, werd op 14 april 1968 (2e Paasdag) op het VVOG-complex in Stadsdennen gehouden. Ruim 1700 actieve korfbalbeoefenaars werkten op 18 velden over de gehele dag een toernooi af: prachtige propaganda voor Unitas en korfbal in het algemeen. Unitas zelf viel bij de B-jeugd in de prijzen, terwijl DVO de finale in de hoofdklassegroep wist te winnen van SSS: 2-1.

Schoolkorfbal

Het bestuur van Unitas had geconstateerd dat er kansen lagen bij de schoolgaande jeugd om hen te interesseren in het spel korfbal, met misschien een ledenwinst als gevolg. Hiertoe werd besloten tot het organiseren van een schoolkorfbaltoernooi voor de lagere scholen. Het eerste schoolkorfbaltoernooi werd gehouden op 27 juni 1964. 5 scholen reageerden positief op de uitnodigingen, te weten de Kon. Wilhelminaschool, Dhr. J. T. de Visserschool, Chr. school Isra�lstraat, School P.C. Hooft en de Dr. A. Kuyperschool. Unitas verzorgde de trainingen, wat ook wel nodig was omdat de kinderen nog nooit in aanraking waren geweest met de korfbalsport. De gemeente stelde de prijzen , waaronder de Wisselbeker, ter beschikking. Op deze warme dag in 1964 werd fanatiek gestreden, waarbij de Kon.Wilhelminaschool met de eerste prijs aan de haal ging. Na afloop beloofde een tevreden voorzitter Korevaar dat Unitas ieder jaar opnieuw een schoolkorfbaltoernooi zou organiseren. Dit gebeurde ook en op de dag van vandaag mag het schoolkorfbaltoernooi zich verheugen in een grote populariteit, wordt het over 2 avonden verspeeld en mag het zich met meer dan 1000 deelnemers tot de grootste schoolkorfbaltoernooien van ons land rekenen.

Unicum

In 1965 zag het Unicum - clubblad - het levenslicht. Het stencilen, vouwen en nieten vond allemaal handmatig plaats. Eerste redacteur was dhr. G. Mollema. De werkzaamheden aan het blad gebeurden voornamelijk bij hem thuis, nadat dit aanvankelijk bij de fam. Korevaar plaats had. Mollema was tevens belast met het bezoeken van de adverteerders, wat hij al in de zomer voor het nieuwe seizoen deed. Sponsoring was er dus al in de eerste jaren. Unitas kon het geld goed gebruiken, waardoor soms werk voor "derden" werd opgeknapt. Waar er aanvankelijk veel animo was voor het meehelpen aan het clubblad (zowel bij het inleveren van copy als de stencil-, niet- en vouwwerkzaamheden), kwam het werk later steeds meer op de schouders van Mollema terecht, die in 1972 terugtrad als redacteur. Overigens is het logo dat op de voorkant van het Unicum prijkt, ontworpen door Nol Peters, ook iemand die al vanaf 1961 bij de vereniging is betrokken. Het bestuur schreef hier toentertijd een wedstrijd voor uit: de leden hadden de hand in het ontwerp.

Ledencijfers

Aanvankelijk bestond Unitas uit 24 leden. 2 jaar later was dit aantal reeds gegroeid tot 72. Toch werd er in de krant een oproep gedaan naar bijvoorbeeld jongens in de leeftijd van 12-13 jaar, omdat daarvan een tekort was. In 1966 kon men met 6 twaalftallen de competitie beginnen. Het 100-ste lid luisterde naar de naam Saabke de Vries. Zij kreeg van voorzitter Korevaar een geschenkenbon uitgereikt, waarmee zij zich een tenue kon aanschaffen. Deze gebeurtenis vond in maart 1967 plaats in gymnastiekzaal van de ULO. In 1968 was de vereniging al eens de grootste van de toenmalige afdeling Gelderland.

Microkorfbal

Op 10 december 1966 vond voor het eerst microkorfbal in Harderwijk plaats. De term microkorfbal kan eenvoudig worden verklaard. Op het veld werd er in 3 vakken gespeeld, maar aangezien dit in de zaal onmogelijk was, sprak men behalve van zaalkorfbal ook wel van microkorfbal. Plaats van handeling was de WGF-kazerne waar door Hellas, Meeuwen en Unitas een toernooi werd afgewerkt. Daarvoor speelde Unitas al microkorfbal in o.a. Utrecht en Barneveld. In de WGF-kazerne werden in 1967 diverse toernooien door Unitas georganiseerd, waaronder een korfbaltoernooi voor middelbare scholen. In het begin van de 70-er jaren kreeg Unitas haar thuisbasis in Sporthal De Sypel. De WGF-kazerne werd nog wel gehuurd voor trainingen.

Acties

Omdat een vereniging van vrijwilligers altijd wel de behoefte (of het tekort) heeft aan geld, werd uit nood besloten tot het organiseren van acties. Een aantal acties die in de beginjaren werden georganiseerd waren de verkoop van balpennen, ophalen van kranten en verkopen van oliebollen. De laatste werd een jaarlijkse traditie.

De oliebollenactie (voor het eerst georganiseerd in 1965) was een hele happening. Al op vrijdagavond werd begonnen met bakken. Om de hoeveelheid oliebollen op tijd voor de verkoop klaar te hebben, werd er 's nachts doorgebakken tot de zaterdagochtend. Hiermee werkte men in ploegendienst. Om 4 uur 's nachts werd de ene ploeg afgewisseld door de andere. Na de oliebollenactie van 12 november 1966 sprak men van "een fantastisch succes". De bruto-opbrengst was f 1700,- waarvan Unitas netto ruim f 1100,- overhield, een groot bedrag dat o.a. werd besteed aan de lustrumviering die later dat jaar alsnog plaatshad. Dat de oliebollenactie noodzakelijk was om de kas te versterken bleek wel in 1973, toen het bestuur in het clubblad de leden opriep om wel zo veel mogelijk te komen helpen bij het bakken maar vooral ook het verkopen. In 1975 was er een nieuw dilemma aangebroken: de prijs moest worden bepaald. In het Unicum van januari 1975 stelde het bestuur zich hardop de vraag hoeveel oliebollen er in een zak moesten en wat de prijs moest zijn. De kosten waren namelijk erg gestegen, waardoor de gebruikelijke aanbiedingen niet konden worden gehandhaafd. Een maand later was het bestuur er uit: voor 1 gulden kreeg je 5 oliebollen. Uiteraard konden de prijzen niet zo laag worden gehouden: in 1982 betaalde je inmiddels voor 6 oliebollen f 2,-.

Enkele jaren na de eerste oliebollenactie werd er een krantenactie georganiseerd. Samen met mevr. Mackaay haalde mevr. Wilhelm de kranten bij de mensen in de wijk Stadsdennen met een rode DAF op en werden de kranten vervolgens opgestapeld voor huize Wilhelm. De papierwagen van Foppen kwam vervolgens de kranten ophalen waarvoor een vergoeding werd ontvangen.

Clubhuis

Door alle acties werd dusdanig veel geld binnengehaald dat kon worden begonnen met de bouw van het huidige clubhuis aan het Slingerbos, wat in het seizoen 1970-1971 in gebruik werd genomen. Dit clubhuis werd in de loop der jaren verfraaid met een zitkuil, keuken, ruimere douches en recentelijk nieuwe kleedkamers. Veel werd door de leden zelf gerealiseerd. Het gebruik van de kantine had als gevolg dat er meer zaken als snoep, koeken, chips en kauwgom moesten worden ingekocht. Mevr. Wilhem speelde een centrale rol wat betreft de kantine. Nadat dhr. P. Velgersdijk dit overnam werd in de jaren 80 een kantinedienst in het leven geroepen, iets dat tot op heden vrij goed werkt.

Competitie

In het seizoen 1962-1963 werd voor het eerst deelgenomen aan de competitie. Het jaar ervoor was voornamelijk getraind en had men vriendschappelijke wdstrijden gespeeld tegen ploegen uit de regio. Dit wierp duidelijk zijn vruchten af: Unitas 1 werd kampioen van de 3e klasse A met een doelsaldo van 91-5 en promoveerde naar de 2e klasse van de C.K.B. afdeling Gelderland. Er werd - zoals eerder gemeld - gespeeld op het terrein aan de Boerhaavelaan. In deze klasse wist Unitas in 1964-1965 opnieuw de eerste plaats op te eisen. Het speelde toen in een poule met Sparta, Meeuwen, DWS, Amersfoort, VDZ, ODIK en Telstar. Unitas 1 bestond destijds uit spelers als H. den Hartog, J. van Eijk, M. Wilhelm, N. Peters en J. Gardenbroek, met M. Groenendijk als trainer.

Naar het Nederlands Kampioenschap!

In de late jaren 70 kwamen er voor Unitas sportieve hoogtijdagen aan. Eerder al was Unitas aangesloten bij de nieuwe korfbalbond KNKV (onstaan uit een fusie tussen de NKB en de CKB in 1973). Men speelde als gevolg daarvan nu in de afdeling Midden-Nederland. Exponent van een talentvolle lichting in die periode was Frans Aartsen. Samen met zijn ploeg werd hij in 1978 kampioen microkorfbal van Midden-Nederland met de A1. Gemakkelijk werd dit kampioenschap niet behaald. In de veldcompetitie had Unitas A1 nog genoegen moeten nemen met een 2e plaats achter Dalto A1, maar in de zaal waren de rollen omgedraaid. Unitas eindigde gelijk met Dalto en een beslissingswedstrijd moest uitwijzen wie nu werkelijk de beste ploeg had. Deze wedstrijd werd in Utrecht door Unitas met 3-2 gewonnen, waardoor Unitas mocht spelen om het kampioenschap van Midden-Nederland, samen met de andere 2 kampioenen. Hierin werd afgerekend met de Zwaluwen (6-4) en Altius (5-1) waardoor Unitas A1 kampioen van Midden-Nederland was! Een ongekende prestatie voor die tijd, met het gevolg dat men mocht uitkomen op het Nederlands Kampioenschap. Aartsen herinnert de tegenstanders op dat toernooi vooral als "erg professioneel". De uitstraling van die ploegen was dusdanig dat winnen al bij voorbaat onmogelijk leek. Unitas eindigde dit toernooi op de laatste plaats, maar het was voor velen een onvergetelijke dag en een mijlpaal in de geschiedenis van het Harderwijkse korfbal.

Grootste vereniging van Midden-Nederland

Korfbalvereniging Unitas vierde in 1986 het 25-jarig jubileum. Dhr. A. Houtman, voorzitter op dat moment, kon toch wel met enige trots constateren dat Unitas van een "dolende" vereninging in de beginjaren was uitgegroeid tot een stabiele en gezonde club, bovendien de grootste van de afdeling Midden-Nederland (335 leden) in die periode. Toch besefte hij terdege dat Unitas ook als gezonde club zich bezig moest houden met de toekomst: het waarborgen van de continu�teit was een belangrijk speerpunt. Dit vertaalde zich in het behouden van leden, werving van leden, vergroten van de betrokkenheid van de leden bij de club en uitbreiden van het kader, waardoor de vereniging ook in de komende jaren goed georganiseerd zou zijn. Unitassers die tijdens het 25-jarig bestaan extra in het zonnetje werden gezet waren dhr. en mevr. Wilhem, waarvan de eerste zowat vanaf de oprichting zitting in het bestuur had. In het 25-jarig jubileumblad benadrukt C. Korevaar - op dat moment erevoorzitter - dat Unitas zo ver is gekomen, doordat het zoals de naam al inhoudt als een eenheid te werk gaat. Toch wijst hij er op dat de leden niet alleen bezig moeten zijn met het spelen van wedstrijden, maar zich ook om andere "niet-korfbalzaken" moeten bekommeren, omdat deze anders teveel bij het bestuur terechtkomen. Ten tijde van deze bloeiperiode maakten o.a. Rinke Groen, Frans Aartsen, Johan Lolkema, Gini Zeeman, Margaret en Lucy den Hartog deel uit van het eerste team. Trainer was Hans den Hartog.

90-er jaren

In de jaren 90, waarin het 3-vakkenkorfbal inmiddels plaats had moeten maken voor een variant in 2 vakken, was Unitas nog steeds een stabiele vereniging. Het ledenaantal was inmiddels iets teruggelopen (286 in het seizoen 1994-1995), maar sportief ging het Unitas voor de wind. Zo was er opnieue een team van Unitas afdelingskampioen geworden, waarop het de afdeling Midden-Nederland mocht vertegenwoordigen op een NK. Inmiddels speelde het eerste team al enige jaren op eerste klasseniveau, een hoogtepunt in de sportieve curve van de vereniging. Het handhaafde zich, ondanks een blessure van Evert Peters in dat seizoen. Het 2e presteerde het om dat jaar zowel op het veld als in de zaal kampioen te worden. Unitas 1 vierde zijn hoogtijdagen met speles als Evert Peters, Hans Olofsen, Nico Middelbos, Yvonne Korevaar, Lucy den Hartog en Theresa van Rossum. Trainers in die periode waren o.a. Roel Urbach en Herman Schoonevelt.

In een huis-aan-huiskrant die aan het eind van het seizoen '94-'95 verscheen vertelt voorzitter P. Duitman dat naast het sportieve gebeuren de gezelligheid nog steeds hoog in het vaandel staat. Activiteiten als sport en spelmiddag, feestavonden, Sinterklaasfeest, afsluitingsweekend en schuttersfestival zijn inmiddels jaarlijks terugkerende activiteiten. Deze activiteiten worden sinds enige jaren georganiseerd door een in het leven geroepen activiteitencommissie. Verder benadrukt de voorzitter het belang van een goede organisatie: het bestuur van Unitas wordt door 6 mensen gevormd die ieder hun eigen commissie(s) vertegenwoordigen. Het belang van een goede organisatie was 9 jaar eerder al onderkend, wat dat betreft wordt Unitas steeds professioneler. Andere activiteiten die inmiddels (of nog steeds) jaarlijks op de kalender staan zijn: oliebollenactie, stratenkorfbaltoernooi, mei-maand sportmaand, follow-up, schoolkorfbal en een kamp voor de jeugd. Recreatief korfballen is nu mogelijk met de recreantengroep, die bovendien een jaarlijks uitstapje naar de Belgische Ardennen maakt.

Eind jaren 90 zette het sportieve verval zich in, mede doordat een nieuwe tendens zich aandiende: spelers vertrokken naar andere clubs om het sportief hoogst haalbare te bereiken. In het korfbal kwam dat tot dan toe nog niet zoveel voor. Helaas kon Unitas het in de eerste klasse niet meer bolwerken en speelt het anno 2001 een bescheiden rol in de 3e klasse. In die jaren viel ook het grote aantal trainerswisselingen op.

Nieuwe ontwikkelingen

Gedurende een lange tijd kwam er wekelijks een bulletin uit, met daarin programma en uitslagen. De initiator hiervan was dhr. J. Jans. De bezorging werd in die tijd door slechts 3 personen gedaan, een hele klus! Vanaf 1986 belastte mevr. Wilhelm zich met de co�rdinatie van de bezorging. In elke wijk werden de blaadjes wekelijks door een Unitaslid bezorgd. Het Unitasbulletin was vooral praktisch van aard; wedstrijdverslagen e.d. verschenen in het clubblad Unicum. In de jaren 90 kwamen er nieuwe ontwikkelingen. Zo bleek het praktischer wanneer het programma niet wekelijks, maar per competitie zou verschijnen. De entree van het blauwe boekje was daar, en al spoedig werd het 'blauwe boekje' een erkend begrip binnen de vereniging. Aan het eind van de jaren 90 ging het nog een stap verder: inmiddels was het mogelijk om een eigen teletekstpagina te onderhouden. Voortaan hoefden de Unitassers niet alleen meer in het boekje te kijken, maar konden zij simpel met behulp van de afstandsbediening het programma en de uitslagen bekijken.

De toekomst

Eind jaren 90 klopten ze al nadrukkelijk aan de poort: de nieuwe talentvolle jeugd waarmee Unitas zich gelukkig mag prijzen. Zij wisten in het seizoen 1997-1998 liefst 2 maal Nederlands Kampioen te worden bij de C-jeugd en in het seizoen 1999-2000 werden zij dat nog eens bij de B-jeugd op het veld. In de zaal dat jaar was nog een verdienstelijke 3e plaats behaald. De groep speelt nu vrijwel voltallig in de A1, waar het in het seizoen 2000-2001 ook al op een NK voor de dag kwam. Opnieuw een 3e plaats kon aan de erelijst worden toegevoegd. Het team komt nu in de landelijke juniorenhoofdklasse uit, een unieke prestatie voor een vereniging als Unitas. In de toekomst moet het team in staat worden gesteld het 1e terug te brengen op het niveau waarop het thuishoort: nl. de eerste klasse. Een ontwikkeling die hier zeker positief aan kan bijdragen is de aanleg van een kunstgrasveld. In de zomer van 2001 werd hiermee begonnen. Het veld zorgt voor veel uitstraling naar evt. sponsors toe en kan er mede voor zorgen dat spelers niet hun heil elders gaan kiezen. Wat dat betreft heeft Unitas een zonnige toekomst voor de boeg.

Marco Jansen i.s.m. Inge Boltjes

Bronvermelding: CKV Unitas 25 jaar, huis-aan-huiskrant 1995, plakboeken Nol Peters, plakboeken mevr. Wilhelm, artikel J. van Eijk, artikel G. Mollema